Samen met mijn man Ton volgde ik een workshop sumi-e, Japans penseel schilderen. Na anderhalf uur les van dezelfde docente, met dezelfde materialen en instructies, kwamen daar twee heel verschillende resultaten tevoorschijn.
Een mooie metafoor voor hoe een situatie binnen één gezin, of een en hetzelfde voorval, een heel andere impact kan hebben op verschillende mensen.
Het gaat niet om het verhaal
Wij zijn vaak zo gehecht aan de verhalen die wij onszelf en elkaar vertellen. We hebben een verhaal over ons leven, over gebeurtenissen, over onze omgeving, dat verklaart waarom we leven zoals we leven, doen wat we doen, zijn wie we zijn. Zolang ons verhaal ons steunt en voedt is dat een mooie hulpbron waarover we altijd kunnen beschikken. Maar als onze gedachten over onszelf en onze omgeving ten koste gaan van onze mogelijkheden en levenslust, is het tijd om voorbij het verhaal te kijken.
We zien ons verhaal als logisch en samenhangend. Maar is het dat wel?
Prof. Dr. Pierre Capel schrijft hierover in Het emotionele DNA:
“Door de anatomie van de hersenen is er een keiharde volgorde: eerst voelen en dan pas denken. Al onze waarnemingen gaan eerst naar het limbisch systeem [ons zoogdierenbrein, MvH], krijgen daar een waardeoordeel en sturen de directe en onbewuste reacties. Ons primair reageren gebeurt vanuit onze gevoelens. Pas in tweede instantie worden we voor een deel bewust van wat we waarnemen, maar doordat er al een waardeoordeel is voordat we ons iets bewust kunnen worden, is ons denken sterk beïnvloed door onze gevoelens.”
Capel, Prof. Dr. Pierre (2017). Het emotionele DNA. Gevoelens bestaan niet, maar ontstaan. Tiel: Aerial.
Het gaat niet om de gebeurtenis
Bessel vd Kolk beschrijft in zijn boek Traumasporen de casus van Ute en Stan, een echtpaar dat met hun auto in een enorme kettingbotsing terechtkomt. Herbeleving van hetzelfde ongeluk leidt tot twee totaal verschillende hersenscans…
Kolk, Prof. Dr. Bessel van der (2016). Traumasporen. Het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen. Eeserveen: Mens.
… en ook tot twee verschillende reacties. Stan (scan links) was actief, had een verhoogde bloeddruk en hartslag, en probeerde uit de auto te komen. Ute (scan rechts) was als bevroren en deed niets – dat was namelijk wat ze als kind had ‘geleerd’ in haar moeilijke thuissituatie.
Het gaat om het hier en nu
Ons verhaal kan ons ‘klemzetten’ in onze overtuigingen en keuzes. Het kan ons laten vergeten wie we nog meer kunnen zijn, welke mogelijkheden we nog meer tot onze beschikking hebben.
Onze handelingen en reacties zijn vaak snel en instinctief. Ze worden gestuurd door onze oudere hersendelen, die daarbij onze reacties op eerdere ervaringen met een vergelijkbare impact herhalen.
Om vrij te zijn om te kunnen leven in het hier en nu, is het belangrijk om te leren luisteren naar de signalen van je lichaam. Als je je fysieke sensaties en emoties kunt waarnemen, de betekenis ervan kunt leren kennen, en kunt bepalen of die betekenis in het hier en nu nog klopt, ontwikkel je je eigen kompas. En heb je op ieder moment de vrijheid om een keuze te maken die nu de juiste is.
Ben je nieuwsgierig naar hoe jij je eigen toekomst meer vorm kunt geven? Vraag dan hier mijn gratis ebook Express your future aan.
Of maak een afspraak voor een persoonlijk gesprek.