Ze liep rond door de ruimte terwijl ze haar blik op mij gericht hield.
Ik zag dat haar armen verkrampt waren en vroeg of die armen een andere houding kenden.
Ze veranderde haar houding en zuchtte.
“Nu zie ik jou ineens niet meer als vijand”, zei ze.
De gespannen, gefocuste en samengebalde houding, die ze onbewust had aangenomen, gaf haar hele systeem het sein ‘onveilig’. En omdat onze neocortex van verklaringen houdt, en die desnoods zelf creëert, had ze mij als vijand bestempeld.
Dan klopte het verhaal in ieder geval.
In zijn column Het virus dat cynisme heet beschrijft Ben Tiggelaar in NRC een onderzoek door de psychologen Olga Stavrova (Tilburg University) en Daniel Ehlebracht (Universität zu Köln).
Stavrova en Ehlebracht interviewden 200.000 mensen, en uit hun onderzoek bleek o.a. dat mensen die hoger scoren op een cynismetest, lager scoren op intelligentietesten.
“Onderwijs helpt”, concluderen zij.
Echter, dat er een verband lijkt te zijn tussen intelligentie en cynisme, betekent nog niet dat er een oorzakelijk verband is.
Wat ik mis in dit onderzoek is de rol van veiligheid.
De polyvagaaltheorie, ontwikkeld door Stephen Porges, stelt dat wanneer je je niet veilig voelt, je geen sociale verbinding met anderen kunt aangaan.
Omdat je in een overlevingsmodus bent, is je hersenstam overactief en je neocortex juist niet.
Je bent waakzaam en voortdurend op zoek naar de bron van het gevaar.
In deze staat van zijn heb je geen toegang tot leren, spelen of creativiteit.
Ook vermindert je natuurlijke zelfherstellend vermogen.
Mogelijk verklaart dat waarom Stavrova en Ehlebracht bij “cynische mensen” doorgaans een slechtere lichamelijke en geestelijke gezondheid constateerden.
Hoe belangrijk onderwijs ook is: zonder veiligheid ‘komt het niet binnen’!
Als je een half uurtje tijd hebt kun je in dit filmpje de uitleg van de polyvagaaltheorie zien door Seth Porges, zoon van Stephen Porges.